Afgelopen maart tipte "Kondoro" mij deze film en ondanks dat ik deze Drama / Oorlog film destijds in 2001 of 2002 als een miniserie (tweedelig meen ik) op de televisie al eens heb gezien, wilde ik hem nog eens herzien omdat ik hem eigenlijk niet meer goed kan herinneren en ook omdat ik nog geen stem en geen "Theunissen" waardige recensie erover heb geschreven. De film lag al een tijdje bij mij op de plank en vanwege de lange duur heb ik hem voorlopig links laten liggen tot gisteravond. Maar vergis je niet, ondanks de lange duur is dit wel een film die je in één stuk moet zien om echt te kunnen waarderen.
De film vertelt het waargebeurde verhaal van een groep Poolse joden onder leiding van Mordechai Anielewicz (Hank Azaria), een gedreven man wiens droom het is om de wrede nazi's een koekje van eigen deeg te geven, die vanuit hun uitzichtloze positie in het getto in Warschau geen andere uitweg zagen dan terug te vechten. Zij gingen liever strijdend ten onder dan dat ze zich zonder tegenstribbelen gewonnen gaven. De film begint in 1939, als de rechten van de joden steeds verder worden ingeperkt. Polen wist slechts een maand tegenstand te bieden, nadat de nazi’s het land binnenvielen. De Poolse joden waren ten dode opgeschreven en werden "geparkeerd" in een afgezet gebied in Warschau (de getto), alvorens ze naar de concentratiekampen in het oosten (zoals Treblinka, Auschwitz-Birkenau en Sobibor) werden vervoerd en hun onvermijdelijke dood tegemoet gingen. Maar dit keer gaat het voor de Duitsers niet zoals gepland. Want gewapende mannen en vrouwen van de "Jewish Fighting Organization" mengen zich tussen de massa gedeporteerden en storten zich vechtend in een laatste wanhoopspoging op hun belagers, die tussen 19 april en 16 mei 1943 zijn hoogtepunt bereikte.
In het ruim twee en een half uur durende "Uprising" wordt de aanloop naar het daadwerkelijke verzet lang uitgerekt, waardoor het eerste anderhalf uur van de film misschien wat langdradig is. De film heeft veel personages en die moeten natuurlijk allemaal worden geïntroduceerd en dat is vooral te zien in het eerste anderhalf uur wat zeker zijn momenten heeft zoals de nodige drama met gruwelijkheden en ook de rol van filmmaker Dr. Fritz Hippler (Cary Elwes) is daarin interessant met het maken van zijn film "Der ewige Jude". Interessanter wordt het echter wanneer het verzet daadwerkelijk vorm krijgt en de beweging onder aanvoering van de door Hank Azaria gespeelde Mordechaj Anielewicz tegengas geeft aan de nazi’s. Wapens en explosieven worden het getto ingesmokkeld en ingezet in de strijd om leven en dood.
Hoewel de film met een redelijk klein budget is gemaakt is hij wel goed uitgewerkt en de decors zien er best fraai uit en zijn ook met een groot gevoel voor authenticiteit gebouwd. Ook gebruikt regisseur Jon Avnet heel wat trucs om de verzetsacties er zo spectaculair mogelijk uit te laten zien, zoals een acrobatische vrouwelijke molotovcocktail gooier op het dak van een gebouw die vastgebonden is aan een touw. Er is ook veelvuldig gebruik gemaakt van advies van overlevenden van de getto-opstand om het realisme zo hoog mogelijk te krijgen en daarin ligt de kracht van deze film.
Gefilmd in een semi-documentaire stijl zie je de echtheid gewoon van het scherm afspatten. Daarnaast trekken de geloofwaardige en goed geacteerde personages je mee in dit ontroerende en indrukwekkende verhaal en de cast mocht er zeker wezen met o.a. Leelee Sobieski (was destijds ook pas 18 jaar oud) als het jonge joodse meisje Tosia Altman die haar ouders en zusje verliest in het getto, Hank Azaria, David Schwimmer als de Jood Yitzhak "Antek" Zuckerman, Jon Voight (is wel pas voor het eerst te zien na circa 80 minuten) als de Duitse generaal-majoor Jürgen Stroop, Donald Sutherland als de Jood Adam Czerniaków die de voorzitter van de Joodse Raad is, Stephen Moyer als de Jood Simcha "Kazik" Rotem die ook even de chauffeur is van Adam Czerniaków en Radha Mitchell als de joodse Mira Fuchrer.
Vooral acteurs als David Schwimmer, Hank Azaria en Stephen Moyer verrassen aangenaam in deze film en blijken toch aardig wat acteertalent in huis te hebben. En met toppers als Leelee Sobieski (kleedt zich ook een keer helemaal uit voor een nazi, maar bedekt dan wel met haar armen de borsten en de schaamstreek), Donald Sutherland en Jon Voight (zet zijn personage van de Duitse generaal-majoor Jürgen Stroop wel erg eendimensionaal neer) aan boord valt er over de rest van de cast ook zeker niet te klagen. Alle personages (of het nu Duitsers of Polen zijn) praten wel Engels. Op zich is dat niet eens een probleem, ware het niet dat de acteurs in deze film Engels met een ondefinieerbaar Oost-Europees accent spreken dat regelmatig de tenen doet krommen. Ze zien er ook allemaal net iets te netjes, te sterk en te weldoorvoed uit voor iemand in de getto om het geloofwaardig te maken dat ze al tijden ondergedoken zitten en honger lijden.
Ook de actiescènes zijn prachtig in beeld gebracht en kunnen makkelijk meekomen met het betere blockbuster-werk. Ook de meer gevoelige scènes zijn goed uitgevoerd en zijn soms ontroerend en schokkend, zoals de scène waarin een Joods meisje kreupel wordt gemaakt, om te voorkomen dat de nazi's haar meenemen, door één van haar benen te breken met een blok hout en een hamer. En natuurlijk was ook de scène ontroerend om te zien waarbij een groep joodse zingende (zingen dan steeds herhalend "One, two, three. Children are marching down the road") kinderen, die aangemoedigd worden door hun begeleider Dr. Janusz Korczak (Palle Granditsky), lopen naar een treinwagon waarin ze gedeporteerd worden naar een concentratiekamp.
Natuurlijk zie je ook diverse gruwelijkheden van de nazi's en tijdens het verzet gebruiken ze alle middelen om het verzet uit te roeien, zo zetten ze o.a. een Waffen SS peloton (o.a. voorzien voorzien van een tank en een pantserwagen) in die vrolijk komt aanmarcheren en "Erika" zingt (ze worden overigens makkelijk uitgeschakeld door het verzet en vluchten dan met de staart tussen hun benen), sturen ze nog meer troepen (o.a. scherpschutters), zetten ze zwaar geschut in, zetten ze gifgas in en laten ze het rioolstelsel, waarin het verzet zich verstopt heeft, vollopen met water.
Ondanks dat dit een vrij lange film is, sleept het verhaal je mee van de eerste tot de laatste minuut en zit je boeiend te kijken naar de historische gebeurtenissen van het gewapende verzet in het getto van Warschau, waarbij een aantal weten te ontsnappen zoals Tosia Altman, Yitzhak "Antek" Zuckerman en Simcha "Kazik". Het gewapende verzet telt nog steeds als één van de langst durende verzetsacties tegen de Duitsers. Sterker nog: de "Jewish Fighting Organisation" hield het zelfs langer vol dan de meeste legers van bezette landen dat deden. Na het einde volgen ook nog wat interessante weetjes, zo werd Tosia Altman een week na haar ontsnapping opgepakt en stierf ze in de handen van de Gestapo.
Al met al is dit een prima Drama / Oorlog film, en zeker voor een televisiefilm, over de heldendaden van de Poolse joden die in opstand kwamen tegen de Duitse bezetter in het getto van Warschau en dat met een prima cast en veel actie en drama (soms ontroerend en schokkend).